โHij moet uit!!โ
Ik roep het, omdat kindlief de magnetron gebruikt en nu de popcorn aan het aanbranden is.
โHuh? Whut?โ
De reactie spreekt boekdelen. Hoe kan het dat je dat niet ruikt?!
Geurbeleving is bij autisme vaak anders. Kinderen kunnen er zelfs mee getest worden op autisme: autistische kinderen reageren veel minder (soms zelfs helemaal niet) op sterke vieze of lekkere geuren.
Maar interessant is ook dat de betekenis die autistische hersenen aan geuren geven, heel anders is.
Zo draaiden autisten de betekenis van gewoon zweet en angstzweet in een eerder onderzoek om. Ze werden angstig van gewoon zweet, en rustig van angstzweet. (1)
Geuren van mensen en geuren uit de omgeving worden op andere plekken in de hersenen verwerkt. Die twee staan dus los van elkaar, maar kunnen wel allebei verstoord zijn.
Dat heeft nogal impact, want geuren geven soms ook onbewuste aanwijzingen voor sociale situaties. Autisten nemen bijvoorbeeld feromonen anders waar โ stofjes die we aanmaken als we iemand leuk vinden. Als je die niet goed interpreteert, kun je dus ook moeilijker inschatten of iemand je wel leuk vindt. Maar ook de popcorn is zoโn voorbeeld: brandlucht levert dus niet automatisch een alarmreactie op, zoals bij velen van ons wel het geval is.
Waarom dat zo is, is voorlopig nog een mysterie. De reukzenuw is de enige zenuw die niet door een โprikkelfilterโ in onze hersenen gaat. Juist omdat geur ons zulke belangrijke informatie geeft! In de oertijd hadden we dat heel hard nodig om gelijk te kunnen reageren op brandlucht en geuren van soortgenoten. (Is iemand ziek, boos of bronstig? Je ruikt het allemaal…)
Dat is helemaal lastig als je kind ook last heeft van prikkelgevoeligheid voor geur. Dan komen geuren extra hard binnen. En niet alleen dat: dat wat jij normaal vindt ruiken, kan dus รฉcht heel anders doorkomen voor je kind! Bedenk je maar eens dat boontjes dezelfde geurbeleving zouden hebben als hondenpoep. Ik zou ze ook laten staan.
Je kunt je kind helpen door bijvoorbeeld een geur die hij prettig vindt, te koppelen aan fijne situaties waarin hij het naar zijn zin heeft. In spannende situaties kun je dan bijvoorbeeld een geurflesje mee nemen waaraan hij kan ruiken om tot rust te komen.
Ook is het goed om eens op te schrijven welke geuren je kind storend vindt. Kookluchtjes? De parfum van de juf? Zweetlucht na de gymles? Het kan er allemaal voor zorgen dat je kind echt in de war raakt (of zelfs ziek wordt). Bespreek het met de juf, ventileer goed, en help je kind om op een goede en rustige manier te benoemen wat er stoort โ tegen de juf zeggen โje stinktโ wordt meestal ook niet zo prettig ontvangen…
Welke geur vind jij storend?
(1) Endevelt-Shapira, Y., Perl, O., Ravia, A. et al. Altered responses to social chemosignals in autism spectrum disorder. Nat Neurosci 21, 111โ119 (2018).