Het is vakantie, en het is super mooi weer geweest. Dus natuurlijk zitten mijn pubers binnen met de gordijnen dicht.
En zij zijn niet de enigen: veel van de kinderen van de ouders die ik begeleid, zitten liever binnen. Ze vinden de wisseling in temperatuur verschrikkelijk. Of ze hebben moeite met het weg vallen van het vaste dagritme, waardoor ze veel ‘hangen’. Of ze mogen eíndelijk uitrusten van school en mogen daarom wat langer gamen dan normaal. Heerlijk!
Gelukkig komen veel kinderen met autisme ook wél buiten deze vakantieperiode. Om lekker te gaan zwemmen, een avondwandeling te maken, gewoon lekker buiten te spelen, of ze zoeken kriebelbeestjes in de bermen en sloten.
Dat is ook belangrijk, want dit is de periode in het jaar waarbij we een voorraadje vitamine D aanmaken om straks de winter mee door te kunnen komen.
En die vitamine D, die is bij kinderen met autisme vaak een stuk lager dan bij kinderen zonder autisme.
Vitamine D: voeding vs. zon
Misschien komt het door de term ‘vitamine’, maar veel mensen denken dat je vitamine D genoeg binnen krijgt als je maar gezond eet. Helaas klopt dat niet. In ons mensenvoedsel zit maar weinig vitamine D. Tenzij je meerdere keren per week vette vis op je menu hebt staan, krijg je er met je voeding niet genoeg van binnen.
Gelukkig heeft de natuur daar iets prachtigs op gevonden: je maakt het zelf aan! Wanneer de zon op je huid komt, begint je lijf met het aanmaken van vitamine D. Wat je niet gelijk op maakt, sla je op voor periodes dat er minder zonlicht is: de winter dus.
Autisme en vitamine D
Uit onderzoek blijkt dat kinderen met autisme minder snel vitamine D aanmaken, zelfs al komen ze even veel in de zon als kinderen zonder autisme. (1)
De meeste gezondheidsinstanties houden een grens aan van 30 ng/ml als ondergrens voor een gezond vitamine D gehalte. Uit eerder onderzoek (2) kwam naar voren dat 14% van de autistische kinderen een heel groot tekort had (<10 ng/ml), 44% een tekort (10-20 ng/ml) en 28% een klein tekort (20-30 ng/ml) en maar 14% ‘voldoende’ vitamine D (>30 ng/ml, de absolute ondergrens).
Er is veel discussie over een gezond vitamine D-gehalte, en of die ook met een ondergrens van 30 voor veel mensen niet te laag is. Want: als je lijf meer vitamines gebruikt, moet je er ook meer van binnen krijgen. Wat we wel zien: bij natuurvolken die rond de evenaar wonen, zijn de vitamine D gehaltes vaak tot 115 ng/ml. Dat lijkt een ‘natuurlijk maximum’ te zijn.
Samenvattend: minstens 86% van de kinderen met autisme heeft een tekort aan vitamine D.
Vitamine D, is dat belangrijk dan?
Vitamine D wordt omgezet in een soort signaalstof die zo’n 3% van de 26.000 genen in ons lijf reguleert. Het is ook een neurosteroïd, oftewel een stof die actief is bij het ontwikkelen van het brein. Het heeft invloed op celdeling en celspecificering, op calcium communicatie, groei van zenuwcellen en de bescherming ervan. En het lijkt ook effect te hebben op de signaaloverdracht binnen de hersenen en het aanmaken van nieuwe zenuwnetwerken in het brein – nieuwe dingen aanleren dus.
Dus: ja.
Vitamine D aanvullen; helpt dat dan?
Mooi nieuws! Ja, dat kan vaak helpend zijn.
Al is het eigenlijk al veel langer bekend onder ouders en professionals: ook de onderzoeksresultaten (3, 4, 5) geven aan dat vitamine D en omega-3 de symptomen van prikkelbaarheid bij kinderen met ASS verminderden. Vitamine D verminderde ook de symptomen van hyperactiviteit bij deze kinderen.
Ook werd er vaak een verandering gezien in sociale aansluiting die deze kinderen konden maken en hadden ze minder behoefte aan herhalende patronen en stimmen – waarschijnlijk omdat de prikkelgevoeligheid wat afnam.
Naar het Kruidvat dan maar?
Ik waarschuw er keer op keer voor: neem niet zo maar een pil in. Supplementen zijn big business en de productie ervan wordt niet altijd goed gecontroleerd, laat staan dat de producenten weten wat ze doen.
Vitamine D in een tablet bijvoorbeeld – heel bijzonder. Want vitamine D is een vitamine die opgelost wordt in vet. Dus prima hoor, zo’n pil – moet je ‘m alleen wel in nemen met een lepel olijfolie…
Kies dus altijd voor een merk waarbij je zéker weet dat de producenten verstand hebben van wat ze doen. Kies bijvoorbeeld deze smaakloze druppels of deze kleine bolletjes, of laat je onafhankelijk adviseren.
Misschien sowieso goed, want dan weet je zeker dat je je kind op maat geeft wat hij of zij nodig heeft!
Wil je dat? Je kunt nog aanhaken bij mijn actie om een volledig advies te krijgen voor 250 euro.
Maar de basis is en blijft hetzelfde: zorg dat je kind 20-30 minuten per dag buiten komt met blote armen en benen (zonder zonnebrand – kijk wel uit!).
En beste mama of papa: voor jou misschien ook een goed excuus om rustig met een boekje in de zon te zitten?
- Cannell JJ, Grant WB. What is the role of vitamin D in autism? Dermatoendocrinol. 2013 Jan 1;5(1):199-204. doi: 10.4161/derm.24356. PMID: 24494055; PMCID: PMC3897590.
- Bener A, Khattab AO, Al-Dabbagh MM. Is high prevalence of Vitamin D deficiency evidence for autism disorder?: In a highly endogamous population. J Pediatr Neurosci. 2014 Sep-Dec;9(3):227-33. doi: 10.4103/1817-1745.147574. PMID: 25624924; PMCID: PMC4302541.
- Mazahery H, Conlon CA, Beck KL, Mugridge O, Kruger MC, Stonehouse W, Camargo CA Jr, Meyer BJ, Jones B, von Hurst PR. A randomised controlled trial of vitamin D and omega-3 long chain polyunsaturated fatty acids in the treatment of irritability and hyperactivity among children with autism spectrum disorder. J Steroid Biochem Mol Biol. 2019 Mar;187:9-16. doi: 10.1016/j.jsbmb.2018.10.017. Epub 2018 Oct 26. PMID: 30744880.
- Kittana M, Ahmadani A, Stojanovska L, Attlee A. The Role of Vitamin D Supplementation in Children with Autism Spectrum Disorder: A Narrative Review. Nutrients. 2021 Dec 22;14(1):26. doi: 10.3390/nu14010026. PMID: 35010901; PMCID: PMC8746934.
- Cannell JJ. Vitamin D and autism, what’s new? Rev Endocr Metab Disord. 2017 Jun;18(2):183-193. doi: 10.1007/s11154-017-9409-0. PMID: 28217829.