Veel ouders zien sensorische problemen als problemen die te maken hebben met angst. Ze vertellen dan bijvoorbeeld “Oh, hij is bang voor de stofzuiger”, of “Hij is bang voor harde geluiden”.
Dat klopt niet. Het is niet zo dat je kind bang is voor de stofzuiger, maar dat het geluid van de stofzuiger pijn doet. Als in: écht pijn doet.
Bij hersenscans bij personen met autisme is te zien dat de pijngebieden in de hersenen actief worden als er een zintuig overprikkeld wordt.
Dat kan zo zijn bij alle zintuigen: geluid, smaak, huidaanraking, licht, geur. Je kind zal waarschijnlijk niet overal last van hebben.
Hoe zit dat?
In een notendop: bij zintuigprikkels zoals een aanraking worden twee soorten receptoren ‘aangeraakt’ die informatie doorgeven aan de hersenen. Dat zijn receptoren voor druk en voor pijn. Als er meer prikkels voor druk dan voor pijn worden doorgegeven aan de hersenen, dan zeggen die: oh, dit is niet pijnlijk, het is een aanraking. Als er meer prikkels worden doorgegeven voor pijn dan voor druk, dan zeggen je hersenen: hee wacht, dit is pijn en dus gevaarlijk, wegwezen hier.
Bij autisme worden die prikkels niet goed gefilterd en komen de signalen voor druk en pijn dus niet goed door, waardoor je hersenen pijn ervaren. De ‘vluchtreactie’ die je dus vaak bij kinderen ziet is een reflex: ze hebben pijn en willen daarom weg. Niet omdat ze bang zijn.
Potato, potato?
Nou kun je zegegn: joh, waar heb je het over? Het maakt niet uit hoe je het zegt, als je dan die stofzuiger dan maar uit de buurt van dat kind houdt.
Maar wat veel mensen vergeten is het volgende.
De meeste mensen zien ‘angst’ als iets waar je overheen kunt stappen of waar je overheen kunt groeien. Dus als je dan tóch blijft reageren op die stofzuiger, zien ze dat ergens toch als flauw of zwak.
De standaard manier om over angsten heen te komen is blootstellingstherapie: het kind steeds opnieuw die stofzuiger laten horen.
Maar tja, als het niet om angst gaat maar om pijn, dan is alles wat je kind leert, zichzelf ongevoelig te maken voor die pijn. En dat is meestal niet echt een goede manier om met dingen om te gaan.
Het is er wel
Dus als je kind autistisch is, vergeet dan niet dat zijn prikkelgevoeligheid onderdeel zijn van hoe zijn hersenen in elkaar zitten. Je kunt niet zo maar van je kind verwachten dat zij zich ‘er overheen zet’ of dat hij ‘niet zo overdreven reageert’, of ‘dat er niets is om bang van te zijn’.
Dat zou je ook niet zeggen als hij met een snee in zijn knie thuis zou komen.
Dat je het niet ziet en dat je het zelf anders ervaart, wil niet zeggen dat het er niet is.
Dus volgende keer dat je kind overgevoelig reageert, vraag het hem dan eens. Vind je het eng, of doet het pijn?