Melatonine en slaap bij kinderen met autisme
Volgende keer: Hulpmiddelen bij slapen
Vaste bedtijden, geen schermen meer na het eten, rustig de dag afsluiten, een vaste bedroutine…
Het is de basis voor goed slapen. Maar soms is dat niet genoeg en blijft je kind lang wakker liggen, of komt hij steeds weer uit bed.
Op internet en bij de drogist lijkt het dan heel gemakkelijk: je geeft je kind gewoon melatonine.
Dat is namelijk het stofje dat je kind nodig heeft om ’s avonds slaperig te worden. En kinderen met autisme lijken vaak minder of later melatonine aan te maken.
Ik zeg niet voor niets: lijkt. Want soms valt er best iets te zeggen voor melatonine als tijdelijke oplossing. Maar er is wel het één en ander dat je moet weten voor je er mee begint.
Melatonine: tekort of omzettingsprobleem?
Om maar in huis te vallen: melatonine werkt, en vaak als een tierelier. Eventjes. Het wordt vaak ook ingezet tegen een jetlag of als je nachtdiensten draait: je lijf snapt dan niet meer wanneer het melatonine aan moet maken.
Het wordt een ander verhaal als je het standaard gaat slikken. Want waarom is er eigenlijk een tekort? En is er wel een melatonineprobleem?
Van het stofje melatonine word je slaperig. Van het stofje cortisol word je alert. Die twee werken samen: als je veel cortisol in je lichaam hebt, ben je (of word je!) wakker. Je lijf gaat pas melatonine aan maken als je cortisol-gehalte onder een bepaald niveau komt.
Dat is venijnig, want cortisol maak je aan als je veel spanning ervaart. Het komt vrij na het sporten, maar ook bij stress. En waar hebben kinderen met autisme last van? Juist, constante spanning omdat er veel meer prikkels verwerkt moeten worden.
Kortom: het is niet zo gek dat je autistische kind laat slaapt. Zijn lijf en zijn hoofd hebben veel langer nodig om tot rust te komen. Daardoor daalt zijn cortisolgehalte pas later op de avond. En begint de aanmaak van melatonine dus ook veel later pas.
Daar komt nog het volgende bij. Je lijf kan alleen maar melatonine maken als hij daarvoor de juiste bouwstoffen heeft. Logisch, toch?
Dat gaat zo: je lichaam heeft de bouwstof tryptofaan. Daarvan maakt je lichaam eerst hydroxytryptofaan (5-HTP). Daarvan wordt dan serotonine gemaakt. En dáárvan maak je dan melatonine. En om al die omvormingsstapjes te kunnen nemen, moeten er genoeg ‘hulpstoffen’ in je lichaam zijn: vitamines en mineralen. De belangrijkste daarvoor zijn B6, B12 en B12, magnesium, ijzer en zink.
Je ziet: als je van één van die stoffen niet genoeg hebt kan het op allerlei plekken scheef lopen.
Eén van de grote problemen is de aanmaak van serotonine, en de omzetting ervan in melatonine. Bij kinderen met autisme komen veel depressies voor. Dat is vaak een serotonine-tekort. En dat betekent dus dat je óók niet de voorloper hebt van melatonine. Dus: depressies betekenen vaak slaapproblemen.
Melatonine of magnesium?
Maar ook is er voor het omzetten van serotonine naar melatonine magnesium nodig. En weet je waar we dat ook voor nodig hebben? Voor de aanmaak van adrenaline, ons stress-hormoon.
Nou snapt ons lijf het verschil niet tussen een tijger die op ons af komt lopen, en een juf die ons overvraagt. De reactie van ons lijf is hetzelfde: adrenaline aan maken. En omdat een tijger levensbedreigend is, gaat de aanmaak van adrenaline dus in ons lijf altijd voor. We wennen daar nooit aan. Dus alle magnesium die we binnen krijgen gaat éérst op aan onze stress-adrenaline. Pas als we iets over hebben, kunnen we dat gebruiken voor de aanmaak van melatonine.
Het lullige is, dat uit lichamelijke onderzoeken blijkt dat mensen met autisme vrijwel altijd minder magnesium omzetten in hun cellen dan mensen zonder autisme[1].
Nu hebben we magnesium nog voor iets anders nodig (of nou ja, voor heel veel andere dingen, maar lees even mee). Overdag staat ons brein ‘aan’. We hebben speciale receptoren in onze hersenen die dat voor ons regelen. Deze receptor zet onze hersenen pas ‘uit’ als hij als het ware wordt ‘afgedekt’ met magnesium. Een magnesiumtekort zorgt er dus voor dat je hersenen moeilijker tot rust komen en je gedachten maar blijven malen.
Het gevolg is dan dat je steeds maar blijft denken, en daardoor niet in slaap kunt komen.
Omega-3 vetzuren
Ik heb het eerder al gehad over het belang van Omega-3 bij autisme. Er zijn ook aanwijzingen dat een goede hoeveelheid Omega-3 ook nodig is om melatonine te kunnen aan maken[2]. Niet als bouwstof, maar wel om dat deel van je brein (de hypofyse) het juiste signaal te geven om melatonine aan te kunnen maken. Dat zou vooral extra impact hebben als er ook sprake is van AD(H)D.
En wat dan nu?
Als je denkt dat één van deze dingen het probleem zou kunnen zijn, dan kun je kijken of je een verbetering krijgt door aanpassingen in voeding en eventueel aanvullen van voedingstekorten.
- Eet gezond en gevarieerd, en eet voldoende voeding met tryptofaan (Google is je beste vriend!).
- Zorg voor stressvermindering bij je kind.
- Zorg voor voldoende Omega-3 vetzuren.
- Geef je kind een goede kwaliteit Magnesium+ vitamine B6. Let op: de meeste winkels verkopen magnesiumoxide. Dat is een vorm van magnesium die je lichaam héél slecht opneemt. Je kunt kiezen voor een magnesiumcitraat; deze zorgt eerst voor energie in je spieren en daarna voor je hersenen. Je kunt ook kiezen voor magnesiumbisglycinaat. Die wordt eerder naar je hersenen vervoerd en heeft dus sneller effect. Of doe het allebei: citraat in de ochtend en bisglycinaat in de avond. (Noot: magnesium kun je niet gemakkelijk te veel geven: als je er echt te veel van binnen krijgt, krijg je simpelweg wat wat diarree om het weer buiten te werken.)
Geen effect?
- Er kan meer aan de hand zijn, maar dat vraagt echt meer uitzoekwerk. Raadpleeg een professional! Wil je dat ik een keer (gratis) met je mee denk? Boek een half uurtje in in mijn agenda.
- In de tussentijd kán melatonine helpend zijn, maar let op! Een dosis van 0,1 of 0,2 mg onder de tong laten smelten is vaak al succesvol. Te hoge doseringen melatonine kunnen de biologische klok ontregelen; de melatonine werkt dan eerst wel maar later niet meer. De melatonine moet dan een paar maanden gestopt worden en later in een veel lagere dosis gegeven worden. Start dus altijd laag!
- Sommige medicatie zoals methylfenidaat, aripiprazol en fluvoxamine geven verslechtering van de slaap. Stoppen van het middel of toedienen op een ander moment is dan te overwegen. Overleg met je arts of psychiater.
- Soms wordt ‘op het internet’ L-Tryptofaan aangeraden. Doe dat niet: als je niet weet wat je doet kan dit leverschade opleveren.
- Hetzelfde geldt voor andere middelen zoals valeriaan of griffonia. Ja, ze kunnen helpen, soms zelfs heel goed. Maar raadpleeg altijd éérst een professional. (Zoals ik al zei: boek gerust een sessie in.)
++++++++++++++++++
Volgende keer: Hulpmiddelen bij slapen
++++++++++++++++++
Wil je de andere artikelen ook lezen? Neem contact op via app, een berichtje of door een mail te sturen naar marsha@bijzonderbrein.nl met ‘slaap’ in de onderwerpregel. Dan stuur ik ze naar je toe.
[1] Strambi M, Longini M, Hayek J, Berni S, Macucci F, Scalacci E, Vezzosi P. Magnesium profile in autism. Biol Trace Elem Res. 2006 Feb;109(2):97-104. doi: 10.1385/BTER:109:2:097. PMID: 16443999.
[2] Lavialle M, Champeil-Potokar G, Alessandri JM, Balasse L, Guesnet P, Papillon C, Pévet P, Vancassel S, Vivien-Roels B, Denis I. An (n-3) polyunsaturated fatty acid-deficient diet disturbs daily locomotor activity, melatonin rhythm, and striatal dopamine in Syrian hamsters. J Nutr. 2008 Sep;138(9):1719-24. doi: 10.1093/jn/138.9.1719. PMID: 18716175.